Świadczenia rodzinne

INFORMACJA DLA OSÓB UBIEGAJACYCH SIE O SWIADCZENIA RODZINNE

1. Od 1 września 2006 roku jedynym podmiotem właściwym do rozpatrywania wniosków o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych  oraz wypłaty świadczeń rodzinnych jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w sprawach o świadczenia rodzinne, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może upoważnić np. kierownika ośrodka pomocy społecznej do prowadzenia postępowania, a także do wydawania decyzji. 

2. W sprawach świadczeń rodzinnych osób, których członek rodziny przebywa na obszarze jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub w Szwajcarii i wykonuje tam legalną pracę należy kontaktować sie z Departamentem Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Katowice ul. Modelarska 4. 

W przypadku, gdy członek rodziny przebywa na obszarze jednego z państw członkowskich UE, EOG lub w Szwajcarii, a osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne jest aktywna zawodowo na terenie Polski organem właściwym do przyjęcia wniosku w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest Urząd Marszałkowski.

W sytuacji, gdy osoba jest nieaktywna zawodowo w Polsce, szczegółowych informacji o prawach obowiązujących za granicą, w miejscu aktywności zawodowej członka rodziny (np. współmałżonka), udziela ww. instytucja. 

Świadczeniami rodzinnymi są zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne oraz jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.

I. Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznawany jest na okres zasiłkowy, który od dnia 1 listopada 2009 r. obowiązuje od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku. 

Podstawą do nabycia prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego jest spełnienie kryterium dochodowego, które w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 674 zł netto. Jeśli członkiem rodziny jest dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, kryterium dochodowe wynosi 764 zł netto na członka rodziny. 

Zasiłek rodzinny wynosi:

  • 95zł na dziecko w wieku do ukończenia  5 roku życia,
  • 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku do ukończenia 18 roku życia, 
  • 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku do ukończenia  24 roku życia

Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo 24 roku życia, jeśli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. 

Według ustawy o świadczeniach rodzinnych szkoła oznacza: szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę ponadpodstawową i ponadgimnazjalną oraz szkołę artystyczną, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania oraz ośrodek umożliwiający dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki (art. 2 pkt 18). 

Prawa do zasiłku rodzinnego przysługuje: rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka - tj. osobie, która wystąpiła do sądu przysposobienie dziecka, osobie uczącej się - tj. osobie pełnoletniej uczącej się, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli: 

  • dziecko lub osoba ucząca się pozostaje w związku małżeńskim lub przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w rodzinie zastępczej;
  • pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
  • osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka chyba, że: 
  • drugi z rodziców nie żyje; 
  • ojciec dziecka jest nieznany (w takim przypadku konieczne będzie przedłożenie zupełnego aktu urodzenia dziecka z odpowiednią adnotacją); 
  • powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego zostało przez sąd oddalone; 
  • sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
  • członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą. 

Według ustawy o świadczeniach rodzinnych instytucja zapewniająca całodobowe utrzymanie oznacza: dom pomocy społecznej, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, a także szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatne pełne utrzymanie (art. 2 pkt 6). 

Do zasiłku rodzinnego mogą przysługiwać poniższe dodatki:

1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka, wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1000 zł. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia. 

2. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przyznawany jest na okres: 24 miesięcy, przy sprawowaniu opieki na jednym dzieckiem, 36 miesięcy, przy sprawowaniu opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, 72 miesiące, przy sprawowaniu opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatek wypłacany jest miesięcznie, w wysokości 400 zł. 

Dodatek nie przysługuje jeżeli:

a. osoba ubiegająca się, bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy; 

b. osoba ubiegająca się podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego - oznacza to, iż ustawodawca zezwala na kontynuowanie zatrudnienia lub inny rodzaj zarobkowania, podczas udzielonego przez pracodawcę urlopu wychowawczego, w sytuacji nie zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, potwierdzane odpowiednim zaświadczeniem lub oświadczeniem;

c. dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem - dla świadczeniobiorców oznacza to, iż dodatek przysługuje osobie, której dziecko zostało umieszczone w w/w typie placówki nie więcej niż 5 dni;

d. osoba ubiegająca się w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.

3. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu lub prawnemu dziecka, jeżeli nie zostały zasądzone świadczenia alimentacyjne na rzecz dziecka: ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany albo powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Wypłacany jest miesięcznie w wysokości 193 zł na dziecko, nie więcej jednak niż 386zł na wszystkie dzieci. Kwota ta podlega podwyższeniu o 80 zł, w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnoprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności, nie więcej jednak niż o 160zł na wszystkie dzieci. 

4. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje w kwocie 95 zł miesięcznie na trzecie i każde następne dziecko w rodzinie. Przy określaniu liczby dzieci w celu ustalenia prawa do niniejszego dodatku brane są pod uwagę wyłącznie dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego. 

5. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przyznawany jest w wysokości 90 zł miesięcznie na dziecko w wieku do 5 roku życia i w wysokości 110 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia, jeśli legitymuje się ono orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

6. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego, wypłacany jest jednorazowo w wysokości 100 zł na dziecko. Przysługuje również na dziecko odbywające roczne przygotowanie przedszkolne tzw. "zerówkę". Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto dany rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek złożony po terminie nie będzie rozpatrywany. 

7. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania przyznawany jest na okres 10 miesięcy i przysługuje: 

a) w wysokości 113 zł miesięcznie, w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki. Prawo do tego dodatku nabywają także dzieci lub osoby uczące się w gimnazjum lub szkole podstawowej, posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. 

b) w wysokości 69 zł miesięcznie, w celu zapewnienia dziecku możliwości dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej. 

II. Zasiłek pielęgnacyjny

Przyznawany jest w wysokości 215,84zł, na pokrycie wydatków związanych z koniecznością zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, bez względu na dochód rodziny, posiadają: 

  • niepełnosprawne dziecko; 
  • osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia legitymująca się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia legitymująca się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do 21 roku życia; 
  • osoba, która ukończyła 75 lat. 

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

  • osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie; 
  • jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby; 
  • osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Jeżeli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego zostanie złożony w okresie trzech miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności do zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności lub lekarza orzecznika ZUS.

III. Świadczenie pielęgnacyjne

Od 1 stycznia 2010 r. świadczenie pielęgnacyjne przyznawane jest bez względu na osiągane dochody na czas trwania orzeczenia o niepełnosprawności. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje matce, ojcu, a także opiekunowi faktycznemu dziecka. Również inna osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny wobec osoby nad którą sprawuje opiekę, otrzyma świadczenie, lecz dopiero gdy krewny w I stopniu nie będzie mógł sprawować osobistej opieki lub gdy takiej osoby nie będzie. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje opiekunowi prawnemu. Przeznaczone jest na pokrycie utraty dochodu, w związku z rezygnacją lub nie podjęciem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.Wysokość świadczenia obecnie wynosi 1830,00 zł miesięcznie. 

Świadczenie pielęgnacyjnie nie przysługuje, jeżeli:

  • osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego; 
  • osoba wymagająca opieki: 

1. pozostaje w związku małżeńskim; 

2. została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej; 

  • osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko; 
  • osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub inne dziecko w rodzinie; 
  • na osobę wymagającą opieki członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką. 

IV. Zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

Zapomoga przysługuje w związku z urodzeniem się żywego dziecka. Odmiennie niż przy ustaleniu prawa do zasiłku rodzinnego nie jest brane pod uwagę czy dziecko żyje w dniu składania wniosku i wypłaty świadczenia. Uprawnienie do ubiegania się o wypłatę tego świadczenia przysługuje matce lub ojcu lub opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka - z uwzględnieniem  dochody rodziny. Kryterium wynosi 1922,00 zł. na osobę w rodzinie. Oznacza to, że może zostać ono przyznane tylko jednej z w/w osób. Jest to świadczenie jednorazowe. Kwota świadczenia wynosi 1000 (tysiąc) złotych. Termin do złożenia wniosku o zapomogę wynosi 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku, gdy wniosek dotyczył będzie dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 m-cy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Wnioski złożone po terminie nie będą rozpatrywane.

Jednorazowa zapomoga nie przysługuje, jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka. 

V. Świadczenia rodzinne uzależnione od niepełnosprawności

  • Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, 
  • Podwyższony dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka (w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności), 
  • Świadczenie pielęgnacyjne,
  • Zasiłek pielęgnacyjny.

Zasady nabywania prawa do dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego i z tytułu samotnego wychowywania dziecka (w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności) po raz pierwszy:

  • Po uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy przedłożyć orzeczenie i złożyć wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego wraz z konieczna dokumentacją.
  • Prawo do wymienionych świadczeń przysługuje, na zasadach ogólnych, począwszy od miesiąca złożenia wniosku wraz z dokumentacją.
  • Zasady nabywania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego po raz pierwszy:
  • Aby nabyć prawo do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego od miesiąca złożenia wniosku w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności, wniosek o ustalenie prawa do w/w świadczeń należy złożyć w terminie trzech miesięcy od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. 
  • W przypadku przekroczenia powyższego terminu prawo do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje, na zasadach ogólnych, od miesiąca złożenia wniosku wraz z dokumentacją, przy dochowaniu pozostałych warunków określonych w ustawie.

Zasady nabywania prawa do wszystkich świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności w przypadku kontynuacji: 

W przypadku utraty ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy:

  1. złożyć wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności w terminie miesiąca od dnia utraty ważności poprzedniego orzeczenia i
  2. złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności w terminie trzech miesięcy od dnia wydania orzeczenia.

W przypadku przekroczenia powyższych terminów prawo do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności przysługuje, na zasadach ogólnych, od miesiąca złożenia wniosku wraz z dokumentacją.

VI. Świadczenia rodzinne związane z urodzeniem dziecka

  • Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka
  • Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

Od dnia 1 listopada 2009 r. wymagane jest przedłożenie zaświadczenia lekarskiego o pozostawaniu kobiety (matki dziecka) pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Wymóg udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie dotyczy osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka. Opiekun faktyczny dziecka to w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka.

W dniu 31 marca 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz. U. Nr 50, poz. 301), która wprowadza m.in. przepisy przejściowe w zakresie zasad ustalania prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia się dziecka i jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. Na mocy przepisu przejściowego do końca 2011 roku został zawieszony warunek pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.

Od dnia 31 marca 2010 r. pozostawanie matki dziecka pod opieką medyczną może być potwierdzone zarówno zaświadczeniem lekarskim, jak i zaświadczeniem wystawionym przez położną. Oznacza to, że również opieka medyczna w trakcie ciąży, o której mowa w ww. ustawie, może być udzielona nie tylko przez lekarza ginekologa, ale również przez położną.

Od dnia 31 marca 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r., aby uzyskać prawo do świadczeń związanych z urodzeniem dziecka, po spełnieniu pozostałych ustawowych warunków, należy przedstawić zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w okresie ciąży przeprowadzone przez lekarza ginekologa lub położną.

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych wzór zaświadczenia, o którym mowa, jest określany przez ministra właściwego do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego.

Od dnia 1 stycznia 2012 r. dodatek i zapomoga będą przysługiwać na zasadach obowiązujących do dnia 30 marca 2010 r., z tym że będzie można przedstawić zaświadczenie wystawione także przez położną.

VII. Wymagane dokumenty 

Wszelkie kserokopie dokumentów wymagają uwierzytelnienia przez notariusza lub organ, który wydał dany dokument, uwierzytelnienia może dokonać również pracownik przyjmujący dokument po przedstawieniu przez wnioskodawcę oryginału.

1. Zasiłek rodzinny

  • wniosek
  • uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o zasiłek rodzinny 
  • kopia karty pobytu, w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej posiadającego status uchodźcy lub posiadającego zezwolenie na osiedlenie się w Rzeczpospolitej Polskiej
  •  odpis aktu urodzenia dziecka
  • orzeczenie o niepełnosprawności albo o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności dziecka 
  • zaświadczenia z Urzędu Skarbowego oraz oświadczenia stwierdzające wysokość dochodu rodziny wszystkich pełnoletnich członków rodziny, uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy
  •  kopia odpisu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód lub separację albo kopia aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko 

kopia odpisu prawomocnego wyroku sądu zasądzającego alimenty na rzecz dziecka lub wyroku zobowiązującego jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka lub orzeczenia sądu o oddaleniu powództwa o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców albo kopia odpisu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej lub kopia odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko

  • zaświadczenie szkoły, w przypadku, gdy dziecko ukończyło 18 rok życia 
  • informacja sądu o toczącym się postępowaniu w sprawie o przysposobienie dziecka 

2. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka 

Od dnia 1 stycznia 2012 r. wymagane jest przedłożenie zaświadczenia lekarskiego o pozostawaniu kobiety (matki dziecka) pod opieką medyczną od 10 tygodnia ciąży do porodu. 

3. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 

  • wniosek 
  • zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu wychowawczego 
  • zaświadczenie pracodawcy o co najmniej 6 miesięcznym zatrudnieniu bezpośrednio przed udzieleniem prawa do urlopu wychowawczego 
  • informacja od pracodawcy o okresie na jaki zawarta została umowa o pracę 
  • zaświadczenia ZUS o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych 

4. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

  • wniosek 
  • dokument stwierdzający stan cywilny osoby ubiegającej się 
  • odpis aktu zgonu rodzica dziecka lub aktualny odpis zupełny aktu urodzenia dziecka lub orzeczenie sądu o oddaleniu powództwa o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców 

5. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 

  • wniosek 
  • orzeczenie o niepełnosprawności albo o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności dziecka 

6. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

  • wniosek
  • zaświadczenie szkoły, w przypadku, gdy dziecko ukończyło 18 rok życia 

7. Dodatek z tytułu podjęcia (lub dojazdów) przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania 

  • wniosek 
  • zaświadczenie szkoły, potwierdzenie miejsca zamieszkania w miejscowości, w której znajduje się szkoła 

8. Zasiłek pielęgnacyjny

  • wniosek, 
  • uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o zasiłek pielęgnacyjny, 
  • akt urodzenia dziecka lub inny dokument potwierdzający wiek dziecka, 
  • orzeczenie o niepełnosprawności albo o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. 

9. Świadczenie pielęgnacyjne

  • wniosek 
  • uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne 
  • akt urodzenia lub inny dokument potwierdzający wiek dziecka 
  • orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności
  • dokument potwierdzający nie pozostawanie w zatrudnieniu na dzień złożenia wniosku (np. oświadczenie) 
  • wszystkie świadectwa pracy celem wyliczenia okresu zatrudnienia (również zaświadczenie z MOPS o pobieraniu zasiłku stałego) do celów emerytalno - rentowych 
  • oświadczenie o podleganiu (lub nie) ubezpieczeniom zdrowotnym z tytułu posiadania statusu członka rodziny 

10. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

  • wniosek 
  • uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się 
  • odpis aktu urodzenia dziecka, w tym numer PESEL dziecka (jeżeli został już nadany). 
  • tut. ośrodek prosi również o dołączenie kopii dokumentu tożsamości drugiego z rodziców dziecka lub złożenia oświadczenia o miejscu zamieszkania i pobytu drugiego z rodziców. 
  • od dnia 1 listopada 2009 r. wymagane jest przedłożenie zaświadczenia lekarskiego o pozostawaniu kobiety (matki dziecka) pod opieką medyczną od 10 tygodnia ciąży do porodu; 

natomiast w okresie od dnia 31 marca 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. należy przedstawić zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w okresie ciąży przeprowadzone przez lekarza ginekologa lub położną. 

VIII. Dot. Osób ubiegających się o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych - utrata i uzyskanie dochodu

Katalog możliwych źródeł utraty dochodu (dochody uzyskane w roku, który stanowi podstawę do ustalania prawa do świadczeń rodzinnych): 

  1. uzyskanie prawa do urlopu wychowawczego, 
  2. utrata prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, 
  3. utrata zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, 
  4. utrata zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, 
  5. wyrejestrowanie pozarolniczej działalności gospodarczej. 

Katalog źródeł uzyskania dochodu (dochody uzyskane po roku, z którego dochody stanowią podstawę do ustalania prawa do świadczeń rodzinnych):

  1. zakończenie urlopu wychowawczego, 
  2. uzyskanie prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, 
  3. uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, 
  4. uzyskanie zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, 
  5. rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej. 

Ilekroć w ustawie jest mowa o zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej - oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

IX. Dot. Osób posiadających ustalone decyzją administracyjną prawo do świadczeń rodzinnych

W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu, wyjazdu członka rodziny poza granicę Rzeczypospolitej Polskiej lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych osoba, ubiegająca się lub pobierająca świadczenia rodzinne, jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia rodzinne.

Ilekroć w ustawie jest mowa o rodzinie - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

W sytuacji uzyskania dochodu należy niezwłocznie przedłożyć w organie wypłacającym świadczenia rodzinne zaświadczenie stosownej instytucji o wysokości dochodu netto za pierwszy pełny miesiąc od jego uzyskania.

11. Świadczenie Rodzicielskie

Świadczenie rodzicielskie w wysokości 1000 zł miesięcznie przysługuje:

  • obywatelom polskim,
  • cudzoziemcom:

do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym,
przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650, z późn. zm.), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy

- jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej (art. 1 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518, z późn. zm.) zwanej dalej „ustawą”.

 Świadczenie rodzicielskie przysługuje zgodnie z art. 17c ust. 1 ustawy:

  • matce albo ojcu dziecka, z uwzględnieniem art.17c ust. 2 ustawy;
  • opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
  • rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
  • osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka zgodnie z art. 17c ust. 2 ustawy w przypadku:

skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
śmierci matki dziecka;
porzucenia dziecka przez matkę.

 Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres:

  • 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka;
  • 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci;
  • 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;
  • 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;
  • 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci (art. 17c ust. 3 ustawy).

 Świadczenie rodzicielskie przysługuje od dnia:

  • porodu – w przypadku matki lub ojca dziecka;
  • objęcia dziecka opieką, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia,
  • a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia – w przypadku opiekuna faktycznego dziecka lub rodziny zastępczej;
  • przysposobienia dziecka, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia – w przypadku osoby przysposabiającej dziecko (art. 17c ust. 4 ustawy).

W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych w okresie, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2015 r. poz. 149, z późn. zm.), lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych na podstawie art. 73 ust. 3 tej ustawy, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego, a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 17c ust. 6 ustawy).

 Osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje:

  • w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci;
  • jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka (art. 17c ust. 8 ustawy).

 Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli:

  • co najmniej jeden z rodziców dziecka lub opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępcza, otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;
  • dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku rodziców dziecka lub osoby, która przysposobiła dziecko;
  • jeden z rodziców dziecka lub opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępcza, nie sprawują lub zaprzestali sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;
  • w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
  • osobie ubiegającej się o świadczenie rodzicielskie przysługuje za granicą świadczenie  o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej (art. 17c ust. 9 ustawy).

 W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

  • świadczenia rodzicielskiego lub
  • świadczenia pielęgnacyjnego, lub
  • specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
  • dodatku do zasiłku rodzinnego, z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, lub
  • zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

– przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną (art. 27 ust. 5 ustawy).

Wymagane dokumenty:

  1. Kserokopia dowodu osobistego wnioskodawcy
  2. Kserokopia aktu urodzenia dziecka
  3. Zaświadczenie o wysokości pobierania zasiłku dla bezrobotnych (tylko w przypadku posiadania prawa do zasiłku)